Hiện nay, có một số phụ huynh lo lắng vì sao con hay ngủ không yên, thậm chí là có biểu hiện của hội chứng tăng động giảm chú ý. PGS.TS.BS Lê Thị Tuyết Lan, Cố vấn của phòng khám CHAC chia sẻ rõ hơn về mối liên quan giữa tai mũi họng, giấc ngủ và hội chứng này.
PGS. Lan khẳng định: “Tai mũi họng là cửa ngỏ để không khí đi vào phổi. Do đó, bé muốn có giấc ngủ bình thường thì hô hấp phải bình thường. Đầu tiên là mũi không bị nghẹt. Thứ hai là vùng hầu họng phải được thông thoáng. Như vậy, khí mới dễ dàng đi vào phổi và trẻ mới có được giấc ngủ bình thường, yên ổn.”
Tuy nhiên, theo PGS Lan, cấu trúc vùng hầu họng và mũi rất phức tạp. Vì vậy, nó có khả năng làm cho đường thở của trẻ bị tắc nghẽn.
Nguyên nhân chính dẫn đến vấn đề này là gì?
PGS.Lan cho biết, do trẻ bị viêm Végétation Adenoide (VA), tiếng Việt gọi là hạnh nhân vòm. Đây là cấu trúc bạch huyết nằm ở ngay lỗ mũi sau, (hai lỗ mũi trước đi thẳng vào thì chúng ta gặp lỗ mũi sau). Hạnh nhân vòm có chức năng bảo vệ cơ thể, chống lại siêu vi và vi khuẩn. Trong những trường hợp VA bị viêm, sưng lớn lên sẽ gây ra hiện tượng bít lại lỗ mũi sau của trẻ. Lúc đó, trẻ không thở bằng mũi được và phải thở bằng miệng. Khi thở bằng miệng thì trẻ bỏ qua cấu trúc của mũi. Cấu trúc mũi bao gồm niêm mạc, lông mũi, cuốn mũi và chất nhầy làm cho khí được lọc sạch, làm ẩm và làm ấm để bảo vệ đường hô hấp”.
Trẻ thở bằng miệng thì khí sẽ bị khô, bị lạnh và không được lọc sạch. VA là cấu trúc thứ nhất làm cản trở đường thở của trẻ. Cấu trúc thứ hai là hai hạnh nhân, Amidan (trẻ mở miệng ra là chúng ta có thể thấy được). “Đây cũng là một cấu trúc quan trọng, đứng ngay ở cửa ngõ đi vào của đường hô hấp. Nếu Amidan sưng to, thậm chí hai bên chạm nhau thì đường thở sẽ bị đóng kín. Những trường hợp này, trẻ rất khó thở.
Những biểu hiện liên quan đến giấc ngủ và tai mũi họng là gì ?
Khi đường thở trên bị tắc nghẽn, trẻ sẽ ngủ ngáy, thở bằng miệng, lăn lộn và ngủ không thẳng giấc, có thể kê gối lên cao, ngồi thở, chổng mông lên thở, khó ngủ suốt đêm.
Nếu trẻ bị béo phì thì các mô lỏng lẻo ở vùng hầu họng cũng làm tắc vùng hầu họng khi trẻ nằm ngủ. Những điều này rất nguy hiểm. Một giấc ngủ không yên như vậy thì sẽ dẫn đến nhiều vấn đề nguy hiểm. Trẻ cần giấc ngủ yên để lớn. Trong giấc ngủ, hormone tăng trưởng sẽ được tiết ra. Giấc ngủ làm cho hệ thần kinh của trẻ được nghỉ ngơi để ngày hôm sau trẻ có thể hoạt động bình thường.
Trẻ ngủ không yên kéo dài thì sẽ như thế nào?
Buổi sáng, trẻ rất kích thích và không tập trung chú ý để học tập. “Về thể chất, trẻ chậm lớn. Về mặt tinh thần thì trẻ sẽ bị giáo viên chủ nhiệm phê bình là tăng động, giảm chú ý. Chúng ta cần phải tìm nguyên nhân, cũng có thể do VA hoặc Amidan quá lớn làm nghẹt đường thở. Cũng có thể do béo phì, hẹp vùng hầu họng để tránh việc phải dùng đến các thuốc tâm thần kinh cho trẻ.
Biểu hiện rõ nhất ở trẻ có vấn đề giấc ngủ và tai mũi họng là gì?
PGS Lan khuyến cáo: “Nếu cha mẹ thấy con ngủ ngáy, không yên giấc hoặc bị cô giáo phê bình tăng động giảm chú ý thì nên khám tai mũi họng để tìm ra nguyên nhân. Nếu bác sĩ khám thấy VA và/hoặc Amidan lớn, nhiễm trùng nhiều lần, gây ra biến chứng thì sẽ có chỉ định nạo VA và Amidan. Nếu để lâu thì sẽ có những biến chứng khác như viêm xoang, viêm tai giữa, viêm tai xương chũm. Nạo VA, Amidan là những quyết định của bác sĩ tai mũi họng chứ không phải của bác sĩ hô hấp.”
Vì vậy, chúng ta nếu thấy trẻ có biểu hiện ngủ ngáy, lăn lộn, ngủ không yên thì phải gặp bác sĩ tai mũi họng để kịp thời giải quyết để tránh đến mức tăng động giảm chú ý.
Tin: Trần Thanh Lộc
